|
Сообщение 26.01.2013, 15:24
|
ЛезгиЯр
Группа: ЛезгиЯр
Сообщений: 2159
Регистрация: 02.12.2011
Из: Российская Федерация
Пользователь №: 284
Отсутствует
|
Гьуьруьперидин бахт Гьикая
Гьуьруьпери арандин са хуьряй я. Гьеле дуьньядикай хабар авачир гъвечIи руш, куьчеда аялрихъ галаз къугъваз, манияр лугьуз жедай. Йикъарикай са юкъуз, руш кIваляй экъечIна фидайла, адаз гьаятда са кьацIай абдал гада аквада. Руш тадиз дидедин патав, хабар гуз, кIвализ хъфена. - Диде! Диде! - эверна руша. - Вуч хьана, я бала? - хабар кьуна дидеди. - Чи гьаятдиз са кьацIай абдал гада атанва! - гьарайна хьиз, кIеви ванцелди гъвечIи Гьуьруьпериди. Диде кIваляй, вуж ятIа лугьуз, къецел экъечIна. Килигайла, дидедин вилерай накъвар атана. “Чан хва!” лагьана, Зайнабхалум гададин гарданда гьатна, гъил кьуна, ам кIвализ хутахна. Са хабарни авачир Гьуьруьпери и кардал аламат хьана амукьна. Рушаз и кар хуш хьанач. Вучиз лагьайтIа, а гададин хесетар адаз хъсан акунач. Гьуьруьпериди, эхир, и кар эхиз тахьана, вичин дидедивай хабар кьуна: - Я диде, лагь кван заз, а гада вуж ятIа? Вуна, чан хва, лагьана, адан гардан вучиз кьуна? Дидеди рушаз жаваб гана: - Вун зи велед тирди хьиз, гьамни зиди я. Рушаз, вичиз стхаяр авайдакай хабар тушир, адаз акуна, чизвайди са вичин дидени вах Ханпери тир. Руша вичин дидедиз мад суал гана: - Диде, лагь заз, а гада ви велед гьикI жезватIа? Дидеди, гъвечIи Гьуьруьпери патав ацукьарна, вичин уьмуьрдикай суьгьбет авуна. Кьве сеферда вич гъуьлуьз фейиди ва Гьуьруьперидилай гъейри мад пуд аял авайдакай хабар гана. - Ви чIехи вах Ханпери, стхаяр тир Алини Вели сифте итимдин аялар я, - лагьана Зайнабхалум халади вичин рушаз. Руша дидедиз мад суал гана: - Я диде, лагь кван заз, бес зи буба вуж я? - Ви буба Баку шегьердай мугьман яз атай са артист тир. Чи хуьруьз сегьнеяр къалуриз атай чIавуз ви бубадиз зун бегенмиш хьана. Кьве йисуз чун уьмуьрдин юлдашар яз санал яшамиш хьана. Йикъарикай са юкъуз, Дербент шегьердиз фида лагьана, фейи ви буба мад кIвализ хтанач. А чIавуз ви анжах 9 варз тир. Гьа икI чун сад-садахъай къакъатна… И ихтилатрин ван хьайи рушан вилерай накъвар атана, ам кас авачир кIвализ фена, шехьна. Рушан шад гуьлуьшан йикъар акваз-акваз перишанвилиз элкъвена. Гадаяр тир Алини, Велини Зайнабхалум халади, вич сифтегьан итимдикай чара жедайла, гьана туна, Ханпери ада вичихъ галаз вичин бубадин кIвализ хканай. Али бубадин патав акъвазна, Вели чинеба катна, дидедин патав хтана. Тахай стха хтайдалай гуьгъуьниз мад Гьуьруьперидихъ шадвал амукьнач. Велидиз вичин тахай вах кIандачир. Вун буба авачир етим я лугьуз, Гьуьруьперидин кьилиз пем вегьедай. ...Зайнабхалум халади вичин чIехи руш Ханпери гъуьлуьз гана. ГъвечIи Гьуьруьперидин уьмуьр лагьайтIа, амайдалайни пашманвилихъ элкъвена. Диде пакамахъ кIвалахал физ, нянихъ кIвализ хкведай. Диде кIвале авачирла, Велиди язух рушаз югъ гудачир. Эхир, чара атIай Гьуьруьпериди, са юкъуз кIвалахдилай хтайла, дидедиз Велиди вич гатазвайдакай хабар гана. Дидеди Вели, къецелай эверна хкана, лаш хадалди гатана. Дидеди гатайла, гада кIвалерай экъечIна катна. Вичин кьилелай пем алатай Гьуьруьперидиз гзаф шад хьанай. Ада вичин дидедиз зайифдаказ лагьана: - Диде, а Вели мад чи кIвале тамир ман. Ахьтин стха жедайди туш, - лагьана, руш дидедин гарданда гьатна. Гьа икI са варз алатна, акваз-такваз гатун чими йикъарни акъатна. Зул алукьна. Сад лагьай сентябрдиз Гьуьруьпериди мектебдиз сифте камар вегьена. Тарсар кIелунал адан рикI гзаф алай. Классда авай аялри дафтарда са гаф кхьидалди Гьуьруьпери кьвед лагьай гафни кхьиз агакьдай. Муаллим адалай гьамиша рази тир. Гьа икI гъвечIи Гьуьруьперидин тIварни хъсан кIелзавайбурун жергеда гьатна. Рушаз мадни шад хьана, адан гьевес хкаж хьана. Адан рикIе авай мурад вичикай шаирни артист хьун тир. Адаз классда авай аялрини гзаф гьуьрметдай. Мектебдай хъсан къиметар къачуна, кIвализ хтай рушаз, кIвале, хтана, Вели аваз акуна. Руш кьулу-кьулухъ татабар хьана. Гьуьруьперидин чинай мад аквазвайди сефилвал тир. Вичин рикIе авай къастар мад кьилиз акъатзамайди туш лагьана, уьмуьрдихъай михьиз пер ханвай. Язух руш, вилел нагъв алаз, гьамиша куьчеда жедай. Гьа икI, акваз-такваз Гьуьруьперидикай чIехи руш хьана. Ада вичин рикIе авай дердер гьич садазни чирнач. Вели вичин вилериз такун патал руш патан хуьруьз гъуьлуьз фена. Адахъ цуьквер хьтин кьве бала, са рушни са гада ава. Язух Гьуьруьперидиз гъуьлуьн кIвалени са хъсанвал акунач. Амма ада балаяр патал вири эхна. Дердерини гъамари акIажарнавай рушан рикIел сифте яз ихьтин шиир атана: Сабур вице на ви рикIин дердерив, Лагьана заз шукур хьайи Аллагьди. Бахтлу уьмуьр гун кIан ятIа веледриз, Сабур хъия! - лагьана заз Аллагьди. Туьнт жемир вун, гадар жеда кьулухъди, ТIарвал гуда гьар са наши шулугъди. Бегьер гана кIанзаватIа къуллугъди, Сабур хъия! - лагьана заз Аллагьди… Гьуьруьперидин зайиф рикIиз вичи кхьизвай шиирри гзаф сабур гузвай. Адан чIалар манидарри манияр яз лугьузва. Аялрини гимназияда хъсан къиметар аваз кIелзава. Гьуьруьпериди вич садазни ажуз къалурзавач. Аллагьди адаз чандин зиреквал, къуват ганва. Ингье, къе Гьуьруьпериди вичини манияр лугьуз башламишнава. Аллагьди гъвечIи чIавуз рикIе авай къастар адаз гила кьилиз акъуддай вахт гана. Багърийри гьикьван писвал ийиз алахънатIани, Аллагьди Гьуьруьперидиз куьмек гузва… * * * Лезги чили ийизва хъвер, Кьиле тухуз шад мехъер. Мукьва-кьили архайрин, Гьардан кIвачик хьурай звер. Ша майдандиз экъечIа, Кьуьлер ийиз экечIа. Куьн, гьуьрметлу устIарар, Макьам ягъиз эгечIа! Чи сусар я къизилар, КIвачихъ галай берекат. Къарагъ кIвачел, жегьилар, Кьиле твах шад мярекат! Ашкъид гьевес рикIеваз, Чамран кIвачик звер жеда! Бахтун куьлег гъилеллаз, Сусан сивик хъвер жеда!.. Шадвалзава Гьуьруьпериди вичин геж ачух хьайи бахтунал…
Дильмира Ашурбегова ЛГ
--------------------
|
|
|
|
|