Куьре наречие

Куьре наречие лезги ч1алан кефер патан наречие я.Ам Дагъустан АССР-дин Кьасум хуьруьн,Мегьарамд хуьруьн,Куьурагь ва Хив районра гегьенш хьанва.Куьре нугъатдалди рахадай лезгийрин кьадар тахминан 125000 кас я.Куьре наречие асул гьисабдалди чпихъ таин тир умуми лишанар ва гьардахъ вичиз хас тир кьилди тафаватвилер авай пуд диалекдикай ибарат я:гуьне диалект,ярк1и диалект ва кьурагь диалект.И пуд нугъатдикай кар алай нугъат гуьне диалект ва я гуьне хуьрерин нугъат я.

-Гуьне диалект Кьасум хуьруьнни Магьарамд хуьруьн райондик акатзавай "гуьне хуьрер" лугьудайбурун рахунриз лугьузва.
Куьре наречиедин муькуь кьве диалектни,чеб гегьенш хьанвай чкайриз ва рахазвайбурун кьадариз килигайла,лезги ч1алан ч1ехи нугъатрикай я.

-Ярк1и диалект лезги ч1алан кеферпатан сергьятда асул гьисабдалди Ст1ал вац1ун ва К1варч1агъ дерейра гегьенш я.

-Кьурагь диалект кьурагь вац1ун дереда,хсусан а дередин Штулрилай винидихъ тир паюна гегьенш хьанва.

Ахцегь наречие

Ахцегь наречие са шумуд наречиедикай ибарат я.Амма абурун кьада,сергьятар ва кьет1енвилер ахтармишна куьтягь хьанвач.Чи фикирдалди ахцегь нугъатдик кьве диалект акатзава:хсуси ахцегь диалект,фиярин диалект.

Ахцегь наречие(продолжение)

И нугъатрикай кьилинди,гьелбетда,хсуси ахцегь диалект я.Хсуси ахцегь диалект Самур ва Ахцегь вац1арин дерейра гегьенш я,а диалектдал тахминан 40 хуьр ва 40000 далай виниз инсанар рахазва.И диалектда Ахцегьрин хуьруьн рахунри кьет1ен чка кьазва. А ч1ехи хуьр (6000 нефес) диалект гегьенш хьанвай чкадин юкьвал хьунухь себеб яз,ахцегьрин чпин рахунра и диалетдин кьилин кьет1енвилер лап хъсандиз калубда гьатнава,адакай вичи санал к1ват1завай хуьрерин нугъатрив гекъигайла,ва гьабур патал са жуьредин литературный ч1ал хьтинди хьанва.

Фиярин диалект Ахцегь райондин Кьиблединни Рагъэкъеч1дан патан пип1е анжах са Фиярин хуьре гегьенш.И жегьетдай Фиярин рахунар лезги ч1алан сад лагьай дережадин нугъат я.

Къуба наречие

Къуба наречие асул гьисабдади Азербайджан ССР-дин Кусарский,Хачмасский,Кубинский,Куткашенский,Исмаилинский ва Варташенский районрин лезги хуьрера гегьенш я.
Къуба нугъат кьве диалектдиз:хсуси кубинский ва я кусарский диалектдизни куснетдин диалектдиз пай жезва.
Вичел рахазвайбурун кьадарал ва вич гегьенш хьанвай чкадал гьалтайла,лезги ч1алан ч1ехи са нугъат тир къуба наречиедин чка лезги ч1алан системада къвердавай яваш-яваш,Т1имил жезва.Лезги литературный ч1алахъ галаз маса наречийрин хьиз адан алакъаяр къвердавай мягькем жезвач.Къуба наречиядин ери къвердавай лезги ч1алавай къакъатунин ва азербайджан ч1алаз мукьва хьунин терефдихъ дегиш жезва.