|
10:07
Лезги Интернет
Алай девирдин инсаниятдин уьмуьрда Интернетди къугъвазвай роль лап важиблуди я. Са шумуд цIуд йис идалай вилик варцаралди давам жезвай бязи кIвалахар, гьерекатар, къенин юкъуз аламатдин и алакъадин куьмекдалди секундрин къене кьилиз акъудиз жезва. Ада обществодин вири къатара вичин сергьятар гегьеншарзава: сифтегьан классра кIелзавай ученикрилай гатIунна къуллугърал алай чиновникрал къведалди вирида Интернетдикай менфят къачузва. Адакай хийир авайди хьиз, зарарни авачиз туш, гьикI лагьайтIа Интернетда сиягьат ийизвайдал гьалт тийизвай са затIни авач. И жигьетдай иллаки акьалтзавай несил патал хаталувал екеди я, абур фад дуьз рекьелай алатзава. Лезги Интернетдикай (адаз гьакIни Лезгинет лугьузва) рахайтIа, ам йисалай-суз гегьенш ва девлетлу жезва.
Ам тешкилзавай сайтрин, порталрин, содружествойрин… кьадар къенин юкъуз 300-лай алатнава. Абурун сан артух хьун давам жезва. Вахтунихъ галаз санал цIийи, итижлу сайтар, проектар мадни кардик акатзава. Лезгинетда гьар жуьредин сайтар ава: культурадин, сиясатдин, яшайишдин, литературадин, алакъадин, аялрин ва мсб.
Дуьньядин жуьреба-жуьре пипIера авай лезгияр «Шарвили», «Шагьдагъ», «Лезги обществодин портал», «Лезги халкь», «Испик», «Лезгияр» ва хейлин маса сайтрин куьмекдалди сад жезва, гъурбатдавайбуруз анрай чпин ватанда, хайи хуьрера гьихьтин хабарар аватIа, вакъиаяр кьиле физватIа чир жезва.
Къейд ийин хьи, гьукуматдин сайтрилай гъейри, кьилдин ксари арадал гъизвай хсуси сайтарни гзаф ава. Кьиблепатан Дагъустандин гьар са райондихъ, гьар са хуьруьхъ Интернетда кьилдин пIипI хьанва. Виридалайни машгьурбур Москвада авай лезгийрин федеральный автономиядин (ФЛНКА), «ЛезгиЯр» сайт, «Шагьдагъ» портал, «Алпан» каталог, «Лезги аялрин алем», «Лезги спортсменрин содружество», бажарагълу шаир Майрудин Бабаханован «Лезги ким» тIвар алай сайт ва са жерге масабур яз гьисабзава. Гьихьтин везифаяр тунва абуру чпин хиве, гьихьтин месэлаяр эцигзава абуру чпин вилик? «ЛезгиЯр» сайтдин кьилин макьсад вири дуьнья тирвал чкIанвай лезгияр сад авуникай, хайи халкьдин чIал, культура, адетар вилик тухуникай ва хуьникай ибарат я.
Сайтди дуьньядин уьлквейра яшамиш жезвай лезгийрикай, абурун яшайишдикай, вилик акъвазнавай месэлайрикай ватанэгьлияр хабардарзава. ГьакIни ина лезги халкьдин тарихдиз талукь шикилар, видеояр, манияр, чи шаиррин биографияр, яратмишунар, электронный библиотека ава. Алава яз сайтда регистрация хьанвайбур чеб-чпихъ галаз рахун патал чат ва форум кардик ква. ФЛНКА-дин сайт Интернетда лезги хабарар гузвай виридалайни гужлу такьат я лагьайтIа зун ягъалмиш жедач.
И сайтдин кьилевайбуру гьакъикъатдани еке кIвалах тухузва, жуьреба-жуьре регионрай вахт-вахтунда цIийи хабарар кIватIун патал чкайрал хсуси мухбирар тайинарнава, абуруз мажибни гузва. Халкьдик къалабулух кутазвай месэлаяр веревирдзава, лезгийрин агалкьунар вири дуьньядиз раижзава. «Лезги ким» сайтди «Лезги литература», «Жуванбур», «Лезги халкь» сайтри хьиз хайи чIал, литература вилик тухуник лайихлу пай кутазва. Ам тешкилнавайди Сулейман-Стальский райондин медениятдин управленидин начальник, шаир Майрудин Бабаханов я. Виликдай адахъ Интернетда хайи чIалаз ва литературадиз талукьарнавай сад-садаз ухшар кьве сайт авай, амма са бязи себебар аваз абур администраторри тергна.
Гуьгъуьнлай хейлин ватанэгьлийрин тIалабунралди М. Бабаханова «Лезги ким» тIвар алаз цIийи сайт арадал хкана. Къе ина гьар са лезгидиз чи халкьдин тарихдихъ, культурадихъ, литературадихъ галаз таниш жедай шартIар ава, чIал чириз кIандайбуруз махсус пIипI яратмишнава, хейлин ктабрин, словаррин электронный вариантар ава. Куьрелди лагьайтIа, сайтдихъай хайи чилин ни къвезва.
«Лезги спортсменрин содружествода» чи халкьдин алатай девирдин ва къенин йикъан пагьливанрин уьмуьрдикай, агалкьунрикай шикилар галаз хейлин малуматар, «Лезги аялрин алем» сайтда жуьреба-жуьре къугъунар, лезги чIалалди хкетар, махар, урус чIалай лезги чIалаз таржума авунвай мультфильмаяр ва аялриз талукь хейлин маса затIар, «Алпан» тIвар алай лезги Интернет-ресурсрин каталогда лезги сайтрикай малуматар, абурун адресар, лезгийриз талукь хейлин маса делилар ава.
Вири сайтрикай рахунин важиблувал авач, амма лугьун хьи, лезги Интернетдай гьар са лезгидиз хайи халкьдихъ галаз алакъалу гьихьтин делил, месэла хьайитIани жагъида. КIанзавайди жуваз герекзавай сайт жагъурна, адакай менфят къачун я. Шад жедай кар ам я хьи, Интернетда лезги радио ва лезги Википедия кардик ква. Эхиримжи вахтара ана чи халкьдин шаиррихъ, политикрихъ, спортсменрихъ, манидаррихъ, алимрихъ галаз гуьруьшар кьиле тухузва, ватанэгьлийривайни чпик къалабулух кутазвай суалар гуз жезва. Са шакни алачиз, лезги Интернетда авай сайтри чи халкь садзава. Идахъ галаз сад хьиз, хайи чIал, культура вилик тухудай мумкинвални гузва.
Мегьамед ИБРАГЬИМОВ, «Лезги Газет»
Ниже приведены схожие материалы:
Категория: Лезгинская правда |
Просмотров: 4708 |
Добавил: Jurnalist
| В материале упоминаются:
