|
10:31
«ЦIийи дуьнья» газетдин 85 йис
Ахцегь райондин «ЦIийи дуьнья» газетдин 85 йисан юбилейдихъ галаз алакъалу яз и мукьва чун адан редактор, РД-дин культурадин лайихлу работник Мамедов Нариман Мамедовичахъ галаз гуьруьшмиш хьана. Агъадихъ чна адахъ галаз кьиле фейи суьгьбет гузва.
- ВЛКСМ-дин Ахцегь райкомда инстукторвилин къуллугъдилай райондин «ЦIийи дуьнья» газетдин редакциядиз (редактор а макъамда Абдулрашид Рашидов тир) рекье хтурдалай инихъ гила дуьз 33 йис я за жуван уьмуьр и газетдихъ галаз алакъалу авуна, - башламишзава ада вичин суьгьбет.
- Адакай - 21 йисуз газетдин жавабдар секретарвиле кIвалахна, 2001-йисалай редакторвилин везифаяр тамамарзава. Разивилелди къейд ийин, республикада районрин газетрин арада «ЦIийи дуьнья» вич акъатиз башламишай 1928-йисалай кIвенкIвечи чкайрал хьана ва гилани адан хъсан адетриз вафалувал хуьз чун алахъзава...
Дугъриданни, вич акъатиз эгечIай гьа сифте йикъарилай и газет халкь гьар са кардикай хабардарзавай, хъсан крарал тупламишзавай, адаз дуьз рехъ къалурзавай зурба алатдиз, чкайрал яратмишунин милли интеллигенция гьазурдай кьетIен мектебдиз элкъвена ва гьавиляй халкьдин патай лайихлу гьуьрметни къазанмишна. Чна «ЦIийи дуьнья» газетдин сад лагьай нумра чапдай акъатайдалай инихъ 85 тамам хьун рикIин сидкьидай мубаракзава! Къуй яратмишунин куь коллективдиз чандин сагъвал ва халкьдин къуллугъда мадни чIехи агалкьунар хьурай!
- Хуш, чими гафарай пара кьадар сагърай! Лап куьрелди чи газетдин тарихдикай рахайтIа, районэгьлийрин гьар йикъан яшайишдинни тарихдин гуьзгуьдиз элкъвей ам, гьелбетда, буш чкадал арадиз атанач. Гьеле 1912-йисуз баркаллу ахцегьви Ражаб Амирханова (ам чи милли журналистикадин бине кутурбурукай сад я) Саид Габиева Санкт-Петербургда урус чIалал акъудзавай «Заря Дагестана» газетдин хсуси корреспондентвиле кIвалахзавай. 1922-1924- лагьай йисара Ахцегьа туьрк чIалал «Жегьил самурви», «Самурдин кесибар» тIварар алай газетар акъатиз хьана. «ЦIийи дуьнья» газетдин сад лагьай нумра лагьайтIа, 1928-йисан 21-июлдиз, редакция Махачкъалада аваз, Буйнакскдин типографияда чапна. Адан сад лагьай редакторни, квез чида хьи, чи машгьур алим ва публицист рагьметлу Гьажибег Гьажибегов тир. 1931-йисуз Ахцегьа «ЦIийи рехъ» газет (редактор А.Гьажиев) тешкилна. 1932-йисуз ам Кьурагьиз хутахуникди Ахцегьиз а макъамда Махачкъаладай республикадинди тир «ЦIийи дуьнья» газет хкана. Гьа чIавалай инихъ ам гьич са девирдани куьгьне тежер гьа са тIвар алаз Ахцегьа акъатзава. Ихтилат кватай чкадал 85 йисан девирда «ЦIийи дуьнья» газетдиз регьбервал гайи вири цIуд редактордин тIварар кьунни кутугнава: Гь.Гьажибегов, И.Вагьабов, Гь.Гьалимов, М.Черкасов, Къ.Къазиагьмедов, К.Азизханов, С.Манатилов, А-Р.Рашидов, Гь.Мурсалов ва Н.Мамедов. Вири и йисара абурун регьбервилик кваз райондин экономикадин, политикадин, культурадин, искусстводин, спортдин важиблу гьич са месэлани газетдин дикъетдикай хкатнач. Ам халкьдиз, райондин руководстводиз вафалу дуст, куьмекчи яз хьана ва исятдани гьакI я. И жигьетдай «ЦIийи дуьньядиз» Ахцегь райондин чин, тарихдин гуьзгуь лугьуз жеда.
«ЦIийи дуьнья» газетдин куьмекдалди са жерге чи шаирарни писателар (Х.Тагьир, Къ.Межидов, А.Саидов, Ш.Къафланов, Н.Агьмедов, Жамидин, Н.Мирзоев, А.Шагьэмирова, А.Къардаш,.. ) литературадин шегьре рекьел экъечIна.
Обществода виридалайни багьади, кьилинди инсан я кьван, чи газетдин кьилин игитни зегьметкеш инсан я. Гзафни-гзаф чна намуслу, гьалал зегьметдади фу незвай инсанрикай, дявединни зегьметдин ветеранрикай кхьизва ва акьалтзавай несил гьабурун баркаллу чешнейралди тербияламишиз алахъзава.
Гьар са девирдиз вичин кьетIен шартIар, месэлаярни хас я эхир, абуру вилик цIийи-цIийи везифаяр эцигзава.
- Эхь. Социалимдин къурулуш чкIана, ихьтин девир алукьда лагьана гьич фикирдизни гъиз жедачир. Базардин экономикадин шартIара коррупциядини терроризмди, диндин экстремизмдини кьил хкажнавайла, гьелбетда, чи вилик квай везифаярни дегиш жезва. ЯтIани чи газетди кьилин фикир, эвелимжи нубатда, намуслу, зегьметкеш, карчи, ватанперес инсандин къаматдиз ва халкьдин камалдин хазина тир баркаллу адетриз гузва.
Саки вири вахтара вичин хсуси типографияни галаз хьайи «ЦIийи дуьнья» газетдин редакциядиз советрин девирда яратмишунин зурба коллектив авай. Гила гьикI я?
- 1990-йисарин сифте кьилера, гьайиф хьи, гужлу Советрин Союздихъ галаз санал газетдин яратмишунин коллективни чкIана. 16 кас пешекар къуллугъчийрикай ибарат коллективдикай амукьайди чун кьуд кас я: редактор, жавабдар секретарь, са корреспондент ва компьютердал кIвалахзавай къуллугъчи. 0,5 ставкадал алай кьве техработникни кваз вири 6 кас. Редакторни жавабдар секретарь квачиз, амай работникар лап агъа кIанин мажибдал ала. Ихьтин татугай шартIара, гьелбетда, рикIиз кIанивал кIвалахиз четин я. Виликрай чна газет гьафтеда пудра акъудзавайтIа, гила садал ахватнава. Вични Дербент шегьердин «Т-М» типографияда чапзава.
Ихтилат кватай чкадал заз, чпин гьар йикъан къуллугъдин жавабдар везифаяр намуслудаказ тамамаруналди, газет акъудуник еке пай кутазвай чи жавабдар секретарь Рашид Мурсаловаз, корреспондент Рагьидин Эминоваз, компьютерный печать ва вёрстка ийизвай Хадижат Мамедовадиз чухсагъул лугьуз кIанзава. Еке гьуьрметдивди заз гьакI чи гьевескар селькорар тир Гьемдуллагь Бабаеван, Лга Энверан, Шихмурад Агъакеримован, Къ.Ибрагьимован ва масабурун тIварарни кьаз кIанзава. Гьа ихьтин ватанперес ксарин куьмекдалди, девирдин четинвилеризни килиг тавуна, чавай РД-да районринбурун арада гьам дизайндал, гьамни чинрал къвезвай материалрин мана-метлебдални важиблувилел гьалтайла тарифуниз лайихлу газет яратмишиз жезва.
Четинвилерикай ихтилат кватна кьван, материалринни алатрин база авай гьалдикай вуч лугьуз жеда?
- Са гафуналди, зайиф я. Алатай асирдин 65-70-йисарин линотипарни печатдин машинар куьгьне хьана, запчастарни гьат тийиз,чун кIеве гьатна. Нетижада 2007-йисалай типографиядин кIвалах акъвазаруниз мажбур хьана. Гьа чIавуз гьатта «ЦIийи дуьнья» газетдин редакцияни кваз агалдай къурхулувал авай. Райондин регьбер С.Н. Мурсалован куьмекдалди (ада компьютерный техника къачуна, газет Дербентдин «Т-М» типографияда чапдай икьрар кутIунна) газет акъудун са гьафтедани акъвазарнач. 2003- йисуз РФ-дин журналистрин Союздай гайи «Ваз 21074» маркадин машиндини - ада датIана кIвалахиз 10,5 йис я - гила куьгьне яз инжиклу ийизва. Подпискадин ва малуматар гунай жезвай вири къазанжи гьа машин кардик хьун патал серфзава. Редакциядин дараматдикай рахайтIа, ам гьеле эцигайдалай кьулухъ ремонт тавуна (шир-киреж ягъуникай рахазвач), лап хаталу гьалдиз атанва. ХъуьтIуьн аязриз дурум гуз хьун патал чун вири къазах пич авай са кабинетда кIвалахуниз мажбур жезва.
Нариман стха, «ЦIийи дуьнья» газетдин кIвалах хъсанарун патал квез гьихьтин теклифар ава?
- Пара крарикай рахадач. Гьич тахьайтIа, чи дарамат капитальнидаказ ремонтна кIанда. Чкайрилай материалар гьазуриз райондин хуьрера къекъуьн ва газет чапдай акъудиз Дербент шегьердиз физ-хтун патал «Нива» машиндин, редакцияда Интернетдин алакъа дуьзмишунин, авторвилин гонорар арадал хкунин, эхиримжи 23 йисуз чун адакай магьрум тирвиляй селькорар желбиз четин я, чарасузвал ва гьич тахьайтIа, кьвед лагьай корреспондентдин штатдин игьтияж ава. Районда девирдин истемишунрив кьур хьтин типография кардик кухтаз хьанайтIа (и кар патал гегьенш кIвалерни ава), чкадал неинки са чи газет, гьакI къунши районрин газетар, гьар жуьре бланкарни ктабар акъудиз жедай. И месэлади 5-10 кас зегьметдин чкайралди таъминардай мумкинвал гудай.
Газетдиз къимет гузвайди, гьелбетда, ам кхьизвай, кIелзавай ксар я. Алай вахтунда «ЦIийи дуьнья» газетдин тираж шумуд экземпляр я?
- 940 экземпляр. Саки муьжуьд агъзур кIвал-хизан авай райондиз - им тIимил я. Гележегда райондин руководстводин ва чи кIелчийрин куьмекдалди «ЦIийи дуьнья» газет мадни метлеблу, къешенг ва адан тиражни артух жедайдак умуд кутаз кIанзава.
Лезги халкьдин милли прессдадин бине тир «ЦIийи дуьнья» газетдин редакциядин гьуьрметлу коллектив! Райондин общественно-политический гьакъикъи уьмуьр жанлудаказ къалуриз алахъзавай къуй квехъ чандин сагъвал ва халкьдиз къуллугъунин рекье агалкьунар хьурай!
Официальный сайт администрации Ахтынского района
Ниже приведены схожие материалы:
Категория: Лезгины в России |
Просмотров: 4022 |
Добавил: LezGiYar
| В материале упоминаются:
0
для вас все кто отстаивает свои права это правокаторы, националисты, армяне. Но ты не отчаивайся. Это у тебя пройдет. Что поделаешь вас так учат. Не плачь. 
