Халкьдин садвал - руьгьдин шадвал

"Ватандин багьавал къариблухда чир жеда" - лагьанва лезгийрин машгьур гьикаятчи Расим Гьажиди. Зурба мана авай ва гьа са вахтунда руьгь хкаждай келимаяр я. Гьакъикъатдани гьа икI я. Чи ватанэгьлияр дуьньядин хейлин пипIера яшамиш жезва. Гзафбуру датIана хайи Ватандихъ галаз сих алакъаярни хуьзва. Газет кIелзавайбурун рикIел алама жеди, чна Украинадин Харьков шегьерда яшамиш жезвай лезгийри арадал гъанвай "Самур" тIвар алай  медениятдин обществодикай, ана яшамиш жезвай чи ватанэгьлийрикай кхьей макъалаяр. Са шакни алачиз, халкь сад авунин жигьетдай абуру кьиле тухузвай кIвалахрихъ еке метлеб ава. И карда абур чешне къалурунизни лайихлу я.

Къейд ийин хьи, "Самур" обществоди мукьвал-мукьвал жуьреба-жуьре рекьерай международный конкурсарни кьиле тухузва. Кьилди къачуртIа, алатай йисуз "Зи Ватан" темадай шикилар чIугунай аялрин арада международный конкурс тешкилнавай.

6-июлдиз Махачкъалада "Лезги газетдин" редакциядин конференцзалда "Самур" обществодин векилар республикадин газетринни телевиденийрин журналистрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. Абурун жергеда "Самур" обществодин исполнительный директор Феликс Нагъиев, Украинадин машгьур духтур, Харьковдин медакадемиядин вуздилай гуьгъуьниз гузвай чирвилерин отделдин заведующий Зубаир Мегьтиханов, Харьков областдин аялрин клинический больницадин хирург, медицинадин илимрин кандидат Мегьтихан Мегьтиханов авай. Мярекат винидихъ тIвар кьур конкурсда кIвенкIвечи чкаяр кьур аялрив шад гьалара дипломар ва премияр вахкуниз талукьарнавай.

Мярекат ачухдайла, "Лезги газетдин" кьилин редактор Агъариза Саидова Харьковда кардик квай "Самур" обществоди гьамиша республикада хайи чIалал акъатзавай газетдихъ галаз амадагвилин алакъаяр хуьзвайди ва гъурбатдин чилел яшамиш жезвай ватанэгьлийри лезги халкьдин меденият, чIал, адетар хуьнин карда важиблу роль къугъвазвайди къейдна. КIватI хьанвайбур обществодин векилрихъ галаз танишарайдалай гуьгъуьниз  гаф Феликс Нагъиеваз гана.

- Играми дагъустанвияр! Гьар инсандихъ дуьньядин винел хайи ери, Ватан ава. Кьисметди чун лезги чиливай яргъаз акъуднава. ЯтIани чи руьгьди датIана хайи дагъларихъ ялзава. Харьковда чна чи балаярни хайи чIалал, адетрал рик1 алаз ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишзава. Украинада чна кутунвай милли рекьер абуру лайихлудаказ давамардайдахъ чун кIевелай инанмиш я.

Харьков шегьерда лезгийрин общество арадал гъун чи фикирдик гьеле 1995-йисара квай. Чалишмишвилер ийизвайтIани, сакIани кIвалахдал кIук гъиз жезвачир. Чна Москвадавай ФЛНКА-дилай чешне къачуз эгечIна. За датIана Урусатдин меркезда кардик квай лезгийрин обществодин активный членрикай сад тир  Шихмегьамед Мурсаловахъ галаз алакъаярни хуьзвай. 2008-йисуз чаз Москвада Кавказдин Албаниядиз талукьарна кьиле физвай илимдин международный симпозиумда иштиракун патал теклифнай. Ана чун ФЛНКА-дин руководстводихъ ва обществодин Уставдихъ галаз мукьувай таниш хьана. 2008-йисан 25-июндиз лагьайтIа Харьковда яшамиш жезвай лезгийри собрание тешкилна ва анал Украинада "Самур" тIвар алай милли общество арадал гъунин жигьетдай къарар кьабулна. Адакай и республикада милли медениятдин сад лагьай общество хьана. Чи обществодал Самур тIвар эцигунихъни еке метлеб ава: Самур вацIу лезги халкь кьве патал пайнава, гьада чун сад хъувунни лазим я. Им чи виридан мурад я.

Общество кардик акатнавай кьуд йисан девирда чна хейлин кIвалахар кьиле тухванва: Харьков областда яшамиш жезвай лезги хизанрин арада авай дуствал мягькемарун, сад-садахъ галаз мукьувай танишарун патал мукьвал-мукьвал демер, йиса садра жегьилрин арада лезги чIалай, медениятдай, адетрай конкурсар тешкилна, милли кьуьлер чирдай "Лезгинка" тIвар алай международный школа кардик кутуна(ина дагъустанвийрилай гъейри, урусри, украинвийри, маса миллетрин векилрини лезги халкьдин кьуьлер чирзава). "Лезги газет" ва "КцIар" газетрин редакцийрин куьмекдалди Украинада лезгийрин сад лагьай милли ктабхана (библиотека) арадал гъана ва икI мад. Харьковда авай мусурманрин мискIин эцигдайлани обществоди и кардик вичин лайихлу пай кутуна.  Гьар йисуз кьиле тухузвай Яран суварин сергьятарни йисандавай-суз гегьенш жезва. И суварин куьмекдалди чун Украинадин шегьерра авай вири лезгияр сад ийиз алахъзава. Чи фикиррик хъувуна кIанзавай кIалахар гзаф ква, Аллагьдин куьмекдалди  абур вири кьилиз акъудда.

Аялрин арада "Зи Ватан" темадай шикилар чIугунай кьиле тухвай международный конкурсда хейлин уьлквейрай аялри иштиракна. Чпин кIвалахар абуру Харьков шегьердиз рекье тунвай. Йисан къене чав гзаф кIвалахар агакьна. Харьков шегьердин изобразительный искусстводин колледждин преподавателрикай ибарат тир жюридин комиссияди хейлин кIвалахриз къимет гана. Жюриди кьур нетижайрал асаслу яз, конкурсдин виридалайни активный иштиракчияр дагъустанвияр, кьилди къачуртIа, Каспийск шегьердин аялрин художественный школада чирвилер къачузвай жаванар хьана. Абурун кIвалахрай аквазвай дагъвийриз хас рангари, лишанри, кьетIенвилери чи аялриз гъалибвални гъана.

Ф. Нагъиева гуьруьшдал конкурсда 1- чкадиз лайихлу хьайи Камила Амирбеговадив, 2-чка кьур - Абдурашид Рамазановавни Шахризат Мегьамедовадив, 3-чка кьур Марьям Айгумовадивни Людмила Къурбановадив дипломар ва багьа савкьатар вахкана. "Самур" обществодин исполнительный директорди конкурсда иштирак авур амай вири аялривни, садни хкуд тавуна савкьатар агакьардайди къейдна. "БицIи художникар патал им, са шакни алачиз, еке шадвал жеда" - алава хъувуна ада.

ГъвечIи художникрин алакьунриз международный конкурс кьиле тухуналди еке къимет гайи "Самур" обществодин руководстводиз Каспийск шегьердин аялрин художественный школадин муаллим Светлана Минаковади чухсагъул малумарна ва школада чирвилер къачузвай аялрин агалкьунрикай гегьеншдиз суьгьбетна. "Саки гьар йисуз аялри Москвада, Краснодарда, Сочида кьиле физвай конкурсра иштиракзава, кIвенкIвечи чкаярни кьазва. Амма икьван чIехи международный конкурсда чи аялри сад лагьай сефер я иштиракайди. Абуру къазанмишнавай гъалибвални вири школадин агалкьун я" - лагьана С. Минаковади.

Гуьгъуьнлай гуьруьшдал Харьков шегьерда кардик квай "Самур" обществодин тIварцIихъ хуш келимаяр "Дагъустандин дишегьли" журналдин редактор Пакизат Фатуллаевади, "Дагъустан" РГВК-да лезги чIалалди "Вахтар ва инсанар" передача кьиле тухузвай журналист Исамудин Агьмедова ва масабуру лагьана.

Журналистрин суалриз жавабар гудайла, Ф. Нагъиева къейдна:

- "Самур" общество са шумуд сектордикай ибарат я. Абурун арада Ималедин Исмиханова регьбервал ва Дагълар Агъаларова чирвилер гузвай кьуьлерин, Юсуф Нежведилован гуьзчивилик квай инсанрин ихтиярар хуьдай, Ярагьмед Мехралиев кьиле акъвазнавай шадвилин мярекатар тешкилдай, диндинни хийир-шийирдин месэлайриз талукь ва издательский секторар ава. Вири секторри кьиле тухузвай кIвалахрин макьсад сад я: гъурбатдин чилел алай лезгийри сада-садаз куьмек авун ва сад хьун.

Гуьруьшдин эхирдай Феликс Нагъиева "Самур" обществодин грамотаяр лезги чIал хуьник, милли меденият вилик тухуник лайихлу пай кутазвай "Лезги газетдин", "Къурушрин сес", "КцIар" газетрин редакцийриз ва "Вахтар ва инсанар" передача кьиле тухузвай журналист Исамудин Агьмедовазни гана.

КьетIендиз къейд ийиз кIанзава, и мярекатдал стхаяр тир кьве духтурди - Зубаир ва Мегьтихан Мегьтихановри Харьков шегьерда чпи инсанар сагъар хъувунин жигьетдай кьиле тухузвай баркаллу кIвалахдикай, украинвийрин патай еке гьуьрмет ва авторитет къазанмишнавай чи машгьур ватанэгьлийрикай гегьенш суьгьбет авуна. Абурукай макъалаяр чна чи газетдин гележегдин нумрайра чап ийида.

Источник:

Муса Агьмедов,

Мегьамед Ибрагьимов

Республиканская газета Лезги Газет